Από τον Ανδρέα Ζουρδό, Διαιτολόγο διατροφολόγο
Συγκέντρωσα για δεύτερη φορά μερικές εκφράσεις ή λέξεις οι οποίες θέλουν, για να το θέσω ήπια, διευκρίνιση και ένα σχετικό ξεδιάλυμα:
Ιδανικό βάρος: Ένας 100% μαρκετίστικoς όρος. Η έκφραση “ιδανικό βάρος” δεν υπάρχει σε καμία μελέτη και σε κανένα πανεπιστημιακό βιβλίο. Όπως έχω αναφέρει στο παρελθόν, οι παχύσαρκοι δεν είναι άρρωστοι, η παχυσαρκία μπορεί να είναι μία μεταβολικά υγιής κατάσταση, όπως και το βάρος σε ένα φυσιολογικό εύρος να μην λέει απολύτως τίποτα για την κατάσταση υγείας ενός ατόμου. Υπάρχουν αρκετοί παχύσαρκοι χωρίς μεταβολικά προβλήματα (όπως υψηλό σάκχαρο, τριγλυκερίδια κτλ) και υπάρχουν άνθρωποι με κανονικό βάρος που είναι σε προδιαβητικό στάδιο.
Μεταβολική προπόνηση: Δεν ξέρω ποια προπόνηση δεν είναι μεταβολική. Νομίζω ότι αυτός ο μαρκετίστικός όρος αναδύθηκε από τα γυμναστήρια. Όλες οι μορφές γυμναστικής είναι “μεταβολικές” γιατί γίνονται κάποιες αντιδράσεις κατά την διάρκεια της άσκησης. Δεν υπάρχει μη-μεταβολική προπόνηση.
Βιολογικός κύκλος θρέψης: Συνάντησα αυτόν τον πομπώδη όρο σε φυλλάδιο από κέντρο “δυσανεξίας” και διάγνωσης αλλεργιών, και λίγο πιο κάτω υπήρχαν οι τροφές που πρέπει να προτιμώνται. Έχω αναφερθεί και παλιότερα σε αυτές τις απάτες. Αν κάτι ακούγεται επιστημονικό δεν είναι απαραίτητα. Θρέψη γίνεται μόνο στα έμβια όντα, οπότε το “βιολογικός” είναι αυτονόητο. Στα νεκρά ζώα δεν υφίσταται θρέψη. Επιπλέον η θρέψη δεν περιγράφεται με κύκλο ή κάποιο άλλο σχήμα.
Λιποδιαλύτης: Η λέξη “λιποδιαλύτης” είναι ένας 100% μαρκετίστικος όρος που χρησιμοποιείται κυρίως στα περιοδικά του fitness και στα καταστήματα συμπληρωμάτων. Το λίπος δεν “διαλύεται”, κινητοποιείται ή τέλος πάντων καίγεται ως καύσιμο. Υπάρχουν ουσίες που ευνοούν την καύση του, όπως η καφεΐνη, η οποία είναι το κύριο συστατικό του μέσου “λιποδιαλύτη” που υπάρχει στα φαρμακεία. Συνήθως είναι και το μόνο τεκμηριωμένο πως αυξάνει την καύση του λίπους. Η ίδια ακριβώς χημική ουσία βρίσκεται στον καφέ, και αν βοηθούσε τότε όλοι όσοι πίνουν καφέ θα ήταν αδύνατοι. Επίσης ως “λιποδιαλύτης” πωλείται και το φάρμακο Alli, αλλά αυτό ούτε την όρεξη κόβει, ούτε μας αλλάζει τον τρόπο ζωής, απλά βοηθά στο να μην απορροφούνται μερικά από τα λιπαρά που τρώμε, ενώ έχει και αρκετές πολύ δυσάρεστες παρενέργειες.
Σπιτικό φαγητό: Κατ’ αρχήν πρέπει να ξεκαθαρίσω ότι το σπιτικό φαγητό είναι το αγαπημένο μου γιατί η μητέρα μου, εκτός των άλλων, είναι μία εξαιρετική μαγείρισσα. Τίποτα δεν συγκρίνεται με μία μακαρονάδα με κόκκινη σάλτσα, μοσχάρι και τυρί φτιαγμένο από τα χέρια της! Οι περισσότεροι από εμάς έχουν ένα συναισθηματικό δέσιμο με το σπιτικό φαγητό και αυτό είναι φυσιολογικό και ανθρώπινο, αφού συνδυάζει την θαλπωρή του οικείου περιβάλλοντος με αγαπημένα πρόσωπα. Παρ΄ όλα αυτά, οι θερμίδες είναι θερμίδες και το σώμα μας δεν καταλαβαίνει πού τις τρώμε. Είτε μας αρέσει είτε όχι, σπιτικό φαγητό δεν σημαίνει εξ ορισμού υγιεινό και πως μπορούμε να φάμε όσο θέλουμε. Το θετικό του σπιτικού φαγητού είναι πως έχει αρκετή προοπτική να μας βοηθήσει,αφού μπορούμε να ρυθμίσουμε τις συνθήκες που τρώμε. Θα αναφερθώ στο μέλλον πιο αναλυτικά.
Υπογλυκαιμία: Η έκφραση ” έχω μία υπογλυκαιμία, πρέπει να φάω κάτι” ακούγεται αρκετά. Η παροδική δυσφορία της πείνας δεν πρέπει να συγχέεται με την υπογλυκαιμία. Υπάρχει τεράστια παραπληροφόρηση για αυτό το θέμα. Η ιατρός-μικροβιολόγος, και κατά δήλωση ειδικός σε θέματα διατροφής, Μαρία Ψωμά, γράφει χαρακτηριστικά στο άρθρο της ” Χρειάζονται γεύματα ανά 3-5 ώρες, για να αποτραπεί η υπογλυκαιμία”. Φυσικά κάτι τέτοιο είναι λάθος, και μάλιστα ιδιαίτερα χονδροειδές, αφού το σάκχαρο του αίματος κρατιέται πάντα σε ένα πολύ κλειστό και ρυθμισμένο εύρος, ανεξαρτήτως συχνότητας γευμάτων, μέσω της διαδικασίας της γλυκονεογένεσης.
Τροφές για διαβητικούς: Οι τροφές για διαβητικούς είναι ένα παραμυθάκι που έπλασε η βιομηχανία τροφίμων ώστε να προσελκύσει αυτήν την ευαίσθητη ομάδα ανθρώπων. Πάλι βλέπουμε το φαινόμενο που λέγεται “φωτοστέφανο υγείας”. Με άλλα λόγια ο διαβητικός νομίζει πως μπορεί να καταναλώνει σχεδόν τα πάντα. Γι’ αυτό δεν φταίει μόνο ο κόσμος. Τα συχνά γεύματα είναι μία συνήθεια που μπορεί να βοηθήσει κάποιους, αλλά ούτε αυξάνουν το μεταβολισμό, ούτε σε περίπτωση που δεν μπορούμε να κάνουμε πολλά γεύματα θα πάθουσει περισσότερο από ένα συγκεκριμένο τρ
όφιμο (συνήθως γλυκό) γιατί έχει την εντύπωση πως “κάνει καλό”. Και αυτό σίγουρα δεν βοηθά στον έλεγχο του διαβήτη.
“Όλα είναι στο μυαλό”: Δεν θα αναφερόμουν σε αυτήν την φράση αλλά πρόσφατα δέχτηκα ένα
σχετικό chain mail. Σε αυτό υποστηριζόταν πως ο καρκίνος είναι μία ασθένεια που είναι αποτέλεσμα της κακής ψυχολογίας. Πολύ συχνά το ακούω και για διατροφικά ζητήματα. Σίγουρα η καλή ψυχολογία (ή πιο ορθά όπως μας επισημαίνει και ο ψυχολόγος Αργύρης Μπίρης, η καλή/κακή ψυχολογική/συναισθηματική/
Μπορούμε να έχουμε υγιεινές διατροφικές συνήθειες ακόμα και όταν δεν νιώθουμε τέλεια. Και αυτό, κατά την γνώμη μου, είναι η πιο ρεαλιστική αντιμετώπιση. Το “όλα είναι στο μυαλό” είναι το αντίστοιχο του “είμαστε ότι τρώμε” στην ψυχολογία. Κατά την γνώμη μου, είμαστε υπερβολικά σύνθετοι για να λέμε ότι “όλα είναι στο μυαλό” ή πως “είμαστε ότι τρώμε. Ενδεχομένως η κακή ψυχολογία να συνεισφέρει στον καρκίνο ή σε άλλες ασθένειες. Αλλά το να λέμε ότι η ψυχολογία είναι η μόνη αιτία που κάποιος νοσεί από καρκίνο είναι πολύ πιο λάθος από το να λέμε ότι δεν παίζει κανένα ρόλο. Όχι δεν είναι όλα στο μυαλό και όχι, δεν είμαστε ότι τρώμε.
Ενεργοποίηση μεταβολισμού: Ο μεταβολισμός είναι το σύνολο χημικών αντιδράσεων ενός οργανισμού. Ας πούμε ότι είναι το δάσος, και οι επιμέρους αντιδράσεις τα δέντρα. Δεν έχει κουμπάκι “on-off” εκτός και αν μιλάμε για κάποιον νεκρό που ανασταίνεται. Φυσικά εκεί η επιστήμη σηκώνει τα χέρια ψηλά. Την έκφραση “ενεργοποιήση μεταβολισμού” δεν θα την ακούσετε σε κανένα επιστημονικό πλαίσιο, σε κανένα πανεπιστημιακό βιβλίο και σε καμία μελέτη. Επίσης εδώ κολλάνε και άλλες εκφράσεις όπως “ρύθμιση του μεταβολισμού” ή “ξυπνά τον μεταβολισμό” . Είναι προφανές πως εδώ ο μεταβολισμός χρησιμοποιείται ως αποδιοπομπαίος τράγος για το επιπλέον βάρος, αλλά και ως Δούρειος Ίππος για marketing.
Συμπέρασμα
Όπως λέει η παροιμία “η γλώσσα κόκαλα δεν έχει και κόκαλα τσακίζει”. Η χρήση, ή μη, συγκεκριμένων λέξεων μπορεί να μας δώσει προειδοποιητικά σινιάλα για το αν η πηγή πληροφόρησής μας βασίζεται στην πραγματικότητα ή έχει σκοπό να μας εξαπατήσει. Επειδή ο περισσότερος κόσμος θέλει να χάσει βάρος χωρίς κόπο πολλοί υπόσχονται εύκολες λύσεις ή πουλούν επιστημοσύνη. Δεν χρειάζεται να αφήσουμε κατά μέρος το marketing για να δούμε αν κάτι πραγματικά δουλεύει δοκιμάζοντας το. Το ίδιο το marketing πολλές φορές κάνει την δουλειά αυτή από μόνο του, αρκεί να ξέρουμε να το αποκρυπτογραφήσουμε.
Διαβάστε επίσης
*Χειροκρότημα *
1.http://www.alphatv.gr/Microsites/MesStinKaliHara/Home.aspx,–> video ekpompis–> 14/01/2011
2. θελω να παρατηρησεις βασικα στο βιντεο οτι κοιταζει τις φυσιολογικες τιμες του BMI απο το χαρτακι….
3. το τσαι δεν το κατατασσει στα fluids…
Ελεάνα σε λίγο θα ξεχάσουμε αυτά που ξέρουμε. Το τσάι στα υγρά; Έχει μόνο 99% νερό! Δεν φτάνει! Ε το ΒΜΙ τώρα, γίνεσαι σκληρή :) Είναι εξειδικευμένη γνώση όπως και η γλυκονεογένεση.
Ευχαριστώ Σταμάτη :)
Αναρωτιέμαι τον τελευταίο καιρό πόσο αναποτελεσματική κριτική ικανότητα έχει η πλειοψηφία των ανθρώπων, είναι απογοητευτικό και σχεδόν τρομακτικό.
Μπράβο για την κατανοητή γραφή για μια ακόμα φορά σε θέματα που πρέπει να φέρεις ”10 γαλόνια” για θήξεις…
Υ.Γ. Συγγνώμη, αλλα δεν μπορώ να μην κατακρίνω το άρθρο της κ. Ψωμά. Είναι ντροπή ένας άνθρωπος, με τοσες επιστημονικές διαπιστεύσεις, να υπογράφει τόσο ανόητα άρθρα-σκουπίδια.
Θανάση ευχαριστώ. Όσον αφορά τις διαπιστεύσεις, εδώ Nobel Prize winners όπως o Linus Pauling μπορούν να πετάξουν πατάτες για την διατροφή. Βέβαια ο Pauling δε νομίζω ότι είχε κάποιο κέρδος από την εμμονη του με την βιταμίνη C.
Ωραίο το άρθρο! Αντρέα περιμένουμε και την v3. :-)
Σχετικά με την κα. Ψωμά και την κάθε κα. Ψωμά:
Θεωρώ πως το οτι “υπογράφουν” κάτι ή το λένε στην τηλεόραση/media, δεν σημαίνει οτι το πιστεύουν και στην πραγματικότητα. (σε αντίθεση με τον Pauling που μάλλον το πίστευε πολύ!).
Δεν λέω οτι ισχύει και για την κα. Ψωμά, αλλά δεν θα μου προκαλούσε έκπληξη αν την άκουγα να λέει, πχ σε μια φίλη της, οτι η πλειοψηφία αυτών δεν ισχύουν (ή έστω οτι απέχουν πολύ από την πραγματική φύση των πραγμάτων)
Καλώς ή κακώς, πολύ άνθρωποι δεν πείθονται τόσο εύκολα από “μη-λαϊκά” επιχειρήματα και η κριτική σκέψη σπανίζει όλο και περισσότερο.
Ευχαριστώ πολύ! Νομίζω ότι η Ψωμά δεν διαφέρει πολύ σε γνώσεις από κάποιον μέσο άνθρωπο. Έχει παπαγαλίσει βλακειούλες που διαβάζει κανείς στο Men’s Health ή σε αντίστοιχα περιοδικά. Και επειδή εκείνη ίσως κάνει κάποια από αυτά τα πράγματα – άλλωστε είναι αδύνατη – ίσως υπερβολικά αδύνατη, νομίζει ότι μόνο έτσι γίνεται να χάσεις κιλά. Ο λόγος που της κάνω κριτική είναι γιατί διαρρέει “μολυσματικό υλικό” και το πλασάρει σαν απόλυτη αλήθεια.Για τον ίδιο λόγο θα μάζευα ένα κομμάτι σπασμένο γυαλί στην άμμο. Αν κάποιος δεν το δει και και το πατήσει , είμαι κι εγώ υπεύθυνος εν μέρει που δεν το μάζεψα. Οι ανοησίες που διαδίδονται καθημερινά σε θέματα διατροφής δεν θέλουν ήπια αντιμετώπιση, πλάγιες αναφορές “με το γάντι”. Το αντίθετο Θέλουν επίθεση και σκληρή κριτική, καταγγελία από μεγάλο αριθμό άνθρωπων αν γίνεται και κανέναν οίκτο.
Εξαιρετικό όπως μας έχεις συνηθίσει. Πάντως, είναι απίστευτο πόσοι άνθρωποι, ακόμη και επιστήμονες του χώρου ασπάζονται κάθε ανοησία.
Αργύρη ευχαριστώ πολύ! Ερώτηση: Το να έχεις επιστημονικό πτυχίο σε κάνει επιστήμονα; :)
κατα καιρούς διαβάζω σε δίαφορα blogs για την θετική συσχέτιση κορεσμένου λίπους με την παχυσαρκία Επίσης το άρθρο της Κ, ΨΩμά αναφέρει ότι το κορεσμένο λίπος σε αρρωσταίνει!! Διάβασα πρόσφατα αυτό εδώ και πραγματικά εντυπωσιαστικα..(http://articles.mercola.com/sites/articles/archive/2002/08/17/saturated-fat1.aspx?fb_ref=fbLike&fb_source=profile_multiline) καθώς επίσης και αυτά.
.http://homodiet.netfirms.com/otherssay/carbdiet_myth.htm
http://homodiet.netfirms.com/otherssay/linoleic_acid.htm
http://homodiet.netfirms.com/otherssay/carbs_cause_disease.htm
http://homodiet.netfirms.com/otherssay/drk_is_right.htm
http://homodiet.netfirms.com/otherssay/healthy_cholesterol.htm
Κατ’ αρχήν να σας καλωσορίσω! Επειδή φεύγουμε λίγο εκτός θέματος εγώ θα σας παροτρύνω να ρωτάτε όποιον κάνει έναν ισχυρισμό να παραθέτει βιβλιογραφία. Γενικά μιλώντας, οτιδήποτε υποστηρίζεται χωρίς αποδείξεις μπορεί να καταρριφθεί χωρίς αποδείξεις. Όσον αφορά τον Mercola δεν αποτελεί καθόλου αξιόπηστη πηγή για πληροφορίες αλλά το άρθρο δεν φαίνεται κακό με μία γρήγορη ανάγνωση που έκανα.
Ολα καλά Αντρέα….αλλά θα διαφωνήσω σε κάτι! Ούτως ή άλλως..ψοφάς για διαφωνίες! χχχ
Η κακή ψυχολογία μπορεί να προκαλεσει ανισορροπίες στον οργανισμό. Μπορεί να είναι καρκίνος, μπορεί να είναι οτιδήποτε άλλο. Και αυτό γιατί πχ το άγχος δεν είναι μόνο συναίσθημα. Προκαλεί ένα σύνολο αντιδράσεων στον οργανισμό που πυροδοτούν το “fight or flight”, πχ παραγωγή κορτιζόλης και πάει λέγοντας. Ο άνθρωπος είναι φτιαγμένος για να νιώθει άγχος “στιγμιαία”, για να ξεφύγει…από το λιοντάρι! Όχι 24/7! Επομένως δεν μπορείς αβίαστα να απορρίπτεις ότι η κακή ψυχολογία δεν μπορεί να επηρεάσει την υγεία του οργανισμού ακόμη και με τέλειες διατροφικές συνήθειες.
Πού το απέρριψα;! ΄Όπως γράφω “Ενδεχομένως η κακή ψυχολογία να συνεισφέρει στον καρκίνο ή σε άλλες ασθένειες. “
Επιθυμία άμεσης ικανοποίησης.. “ειδικοί” και εταιρείες που δεν έχουν κανένα πρόστιμο για ότι χαζομάρα γράφουν.. Επιστημονικά πειράματα που πρέπει να τα διαβάσεις λεπτομερώς μέχρι το τέλος για να καταλάβεις αν είναι αντικειμενικά..
Ο κλάδος θυμίζει ακόμη εποχές που η πληροφόρηση περιοριζόταν σε αυτά που μάθαινες από τη γειτόνισσα..
Ωραίο άρθρο. Κάποια στιγμή θα πρέπει να μπουν τέτοιες πληροφορίες στα σχολεία (και να μαθουν και στα παιδια να σκεφτονται κριτικα κατι πριν το αποδεχθουν).
Απλά και κατανοητά για αλλη μια φορά.