Kαφεΐνη και αφυδάτωση:Oι αποδείξεις χωρίς την υστερία

Από τον Ανδρέα Ζουρδό, Διαιτολόγο διατροφολόγο

Η συσχέτιση της 1,3,7-τριμεθυλοξανθίνης ή αλλιώς της καφεΐνης με την αφυδάτωση είναι κάτι που αναπαράγεται από τα περιοδικά και από το διαδίκτυο για αρκετά χρόνια. ‘Ωρα να δούμε τις αποδείξεις γι’ αυτό το διατροφικό κλισέ.        

Ο λόγος ύπαρξης αυτής της πεποίθησης είναι γιατί  έχει φανεί πως η καφεΐνη μπορεί όντως να αυξήσει την διούρηση σε δόσεις κατάχρησης, παραπάνω από 600mg ή 6 καφέδες (1,2,3). Ενδεχομένως να γνωρίζετε ήδη πως αν κάνετε κατάχρηση καφεΐνης είναι πιθανό να έχετε και άλλες δυσάρεστες παρενέργειες όπως δυσφορία(4), υπέρταση, ταχυκαρδία και αϋπνία(5).Είτε εμπειρικά είτε από επιστημονική πληροφόρηση οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν αυτούς τους κινδύνους και ρυθμίζουν την ημερήσια δόση τους βασισμένοι στην αυτό-παρατήρηση. Σε μεγαλύτερες δόσεις η καφεΐνη μπορεί να είναι και θανατηφόρα αλλά το να υποστηρίζουμε ότι η καφεΐνη σκοτώνει αποτελεί λογικό άλμα, όπως και να υποστηρίζουμε ότι η καφεΐνη προκαλεί αφυδάτωση.

Σε αντίθεση με τα πειράματα σε καταστάσεις υπερδοσολογίας,  ο Eddy και ο Downs από το 1928 απέδειξαν ότι η καφεΐνη σε ήπιες δόσεις δεν προκαλεί διούρηση (6). Ένας διάσημος μύθος είναι πως ότι ρόφημα περιέχει καφεΐνη αφυδατώνει και δεν πρέπει να συνυπολογίζεται στην κατανάλωση υγρών. Το αντίθετο ισχύει στην πράξη αφού έχει αποδειχτεί ότι τα καφεΐνούχα υγρά συνεισφέρουν στην ενυδάτωση όσο και τα μη-καφεΐνούχα(7,8,9). Αυτό επιβεβαιώθηκε και σε μελέτη από επιστήμονες του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου η οποία δημοσιεύτηκε πριν 2μήνες . Μάλιστα η δόση ήταν αρκετά γενναία- 3mg/κιλό ,  αλλά καμία αλλαγή δεν παρατηρήθηκε στην αποβολή υγρών(10).

Συμπερασματικά,  απόψεις που υποστηρίζουν ότι η καφεΐνη αφυδατώνει δεν έχουν ιδιαίτερη επαφή με την πραγματικότητα αφού αναφέρονται σε καταστάσεις κατάχρησης. Αν αναφερόμαστε σε δοσολογία που συμβαδίζει με την πραγματικότητα τότε  η καφεΐνη δεν προκαλεί αυξημένη διούρηση, δεν προκαλεί αφυδάτωση και δεν αυξάνει τις ανάγκες για υγρά.

Βιβλιογραφία

1. Passmore AP, Kondowe GB, Johnston GD.(1987) Renal and cardiovascular effects of caffeine: A dose-response study. Clinical Science.72:749-756.

2. Neuhauser-Berthold M, et al.(1997). Coffee consumption and total body water homeostasis as measured by fluid balance and bioelectrical impedance analysis. Annals of Nutrition and Metabolism.41:29-36.

3. Robertson D, et al.(1978).Effects of caffeine on plasma renin activity, catecholamines and blood pressure. New England Journal of Medicine.298:181-186.

4. Sawynok and Yaksh. (1993). Caffeine as an analgesic adjuvant. A review of pharmacology and mechanism of action. Pharmacology Revisited.45, 43-85

5. Higdon J.V.  and B. Frei.(2006). Coffee and Health: a review of recent human research. Critical Reviews in Food science and Nutrition. 46: 101-123

6. Eddy NB and Downs AW. (1928). Tolerance and cross-tolerance in the human subject to the diuretic effect of caffeine, theobromine and theophylline. Journal of Pharmacology and Expermintal Therapeutics.33:167-174.

7. Armstrong L.E.(2002). Caffeine, body fluid-electrolyte balance, and exercise performance. International Journal of Sports Nutrition and Exercise Metabolism. 12:189-206.

8. Maughan R.J., Griffin J.(2003). Caffeine ingestion and fluid balance: a review. Journal of Human Nutrition and  Dietetics. 16:411-420.

9.Armstrong LE, et al.(2005). Fluid, electrolyte, and renal indices of hydration during 11 days of controlled caffeine consumption. International Journal of Sports Nutrition and Exercise Metabolism.15:252-265..