Από τον Ανδρέα Ζουρδό, Διαιτολόγο Διατροφολόγο
Μία από τις πιο κλασσικές απόψεις για τις θερμίδες είναι ότι μερικές επιπλέον θερμίδες την μέρα μπορούν σε βάθος χρόνου να οδηγήσουν στην παχυσαρκία. Με άλλα λόγια ένα κουλουράκι 50 θερμίδων την ημέρα μπορεί να προσθέσει περί τα 2,5 κιλά λίπος στο σώμα μας κάθε χρόνο. Σίγουρα κάτι τέτοιο ακούγεται λογικοφανές ,αλλά δεν νομίζω ότι απεικονίζει τι συμβαίνει στην πραγματικότητα.
Ο Martin Katan και ο David Ludwig μπήκαν στον κόπο να κάνουν τους υπολογισμούς βασισμένοι σε ένα ρεαλιστικό μαθηματικό μοντέλο που προσομοιώνει την ρύθμιση του βάρους. Ο τίτλος της έρευνας τους ήταν “Οι επιπλέον θερμίδες προκαλούν προσθήκη βάρους – αλλά πόσες επιπλέον; ” . Με ένα συντηρητικό υπολογισμό χρειάζονται 370 θερμίδες επιπλέον θερμίδες την μέρα για την προσθήκη περί των 15,5 κιλών σε 28 χρόνια. Για να φτάσει κανείς στην παχυσαρκία σε 25 χρόνια χρειάζονται 680 (!!!) παραπανίσιες θερμίδες την μέρα. Για να φτάσει ένας έφηβος στα 17 του να έχει 26 παραπανίσια κιλά πρέπει να καταναλώνει 700-1000 (!!!) θερμίδες παραπάνω απ΄ότι χρειάζεται από τα 5 του χρόνια. Σε όλες τις περιπτώσεις οι θερμίδες είναι πολλές αν και το χρονικό διάστημα είναι μεγάλο. Μπορεί να φανταστεί κανείς ότι σε πιο σύντομες αλλαγές στο βάρος το θερμιδικό πλεόνασμα θα είναι ακόμα μεγαλύτερο , με άλλα λόγια για να βάλει κάποιος σημαντική ποσότητα βάρους γρήγορα πρέπει πραγματικά να ξεφύγει τελείως στις θερμίδες.
Η άποψη που υποστηρίζει ότι οι μικρές ποσότητες παραπανίσιων θερμίδων οδηγούν αθροιστικά στην παχυσαρκία υποστηρίζεται και από τους θιασώτες της γονιδιακής διατροφής , και απευθύνονται σε όσους έχουν μία γονιδιακή τάση προς την κατανάλωση λίπους ή σε όσους έχουν κάποιο γονίδιο που συσχετίζεται με την παχυσαρκία. Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν αντιρροπιστικοί μηχανισμοί σε κάθε περίπτωση. Αρκετός κόσμος γνωρίζει πως οι μύες αυξάνουν τον μεταβολισμό. Κάτι που δεν είναι γνωστό είναι πως και το ίδιο γίνεται με το λίπος, αν και σε κάπως μικρότερο βαθμό. Επιπρόσθετα το επιπλέον βάρος αυξάνει την κατανάλωση θερμίδων σε καθημερινές δραστηριότητες όπως π.χ το περπάτημα. Ναι , το λίπος αυξάνει το μεταβολισμό. Με άλλα λόγια το λίπος είναι μεταβολικά ενεργό, αφού περνούν από αυτό αγγεία και αίμα. Το λίπος δεν είναι ένας ανενεργός ιστός που απλά το κουβαλάμε. Εκκρίνει ορμόνες.
Μία από αυτές, η λεπτίνη , έχει ανορεξιογόνο δράση, δηλαδή μας κάνει να τρώμε λιγότερο. Όταν παίρνουμε λίπος υπάρχει περισσότερη λεπτίνη ενώ όταν υπάρχει πολύ χαμηλό λίπος, πεινάμε σαν λύκοι συνεχώς, κάτι που παρατηρείται στους αθλητές του bodybuilding που καταφέρνουν και φτάνουν σε πολύ μικρά ποσοστά λίπους. Αν και η λεπτίνη μπορεί να περιορίσει την όρεξη δεν μπορεί να κάνει θαύματα μόνη της, μιας και η διατροφική συμπεριφορά είναι πολύπλοκο ζήτημα που καθορίζεται από πολλούς παράγοντες. Στο τέλος της μελέτης οι ερευνητές καταλήγουν στο εξής συμπέρασμα:
“Οι μικρές αλλαγές στο τρόπο ζωής έχουν μικρή επίπτωση στην πρόληψη της παχυσαρκίας. Το να περπατά κανείς ένα μίλι παραπάνω την μέρα, καίει 60 επιπλέον θερμίδες σε σχέση με την κατάσταση ηρεμίας, είναι ίσο με την ενέργεια ενός μικρού μπισκότου. Οι υπολογισμοί σε επίπεδο φυσιολογίας δείχνουν πως το θερμιδικό πλεόνασμα είναι κατά πολύ μεγαλύτερο στον αμερικάνικο πληθυσμό, 5-10 φορές, πολύ παραπάνω από την ικανότητα των περισσότερων ατόμων να διαχειριστούν το ζήτημα αυτό μόνοι τους. Η καλύτερη προσέγγιση θα ήταν σε θεμελιώδεις αλλαγές στην διανομή των τροφίμων και στην νοοτροπία της κοινωνίας.”
Αυτό δεν σημαίνει ότι η γυμναστική δεν είναι ωφέλιμη στον οργανισμό, είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη, εκεί δεν πρόκειται να αλλάξει ποτέ κάτι. Και βοηθά στην ρύθμιση του βάρους, απλά όχι τόσο όσο μία διατροφή με ισορροπημένο ισοζύγιο θερμίδων. Αν θεωρείτε το ισοζύγιο θερμίδων ένα τελείως ανέραστο διατροφικό ζήτημα συμφωνώ απόλυτα. Αν αντί να μετράτε θερμίδες σας αρέσει να γυμνάζεστε ή να ασχολείστε με άλλα διατροφικά ζητήματα, καμία έκπληξη και εκεί. Αυτό γίνεται με πολλούς ανθρώπους, και είναι κάτι που το έχουν εντοπίσει και το εκμεταλλεύονται πολλοί τσαρλατάνοι που διαδίδουν πως οι θερμίδες δεν έχουν σημασία. Αν και δεν υπάρχει κάτι πολύπλοκο με τις θερμίδες είναι ο πιο υποτιμημένος διατροφικός παράγοντας από την κοινή γνώμη.
Διαβάστε επίσης
Συγχαρητήρια για το νέο άρθρο Ανδρέα.
Πάρα πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες που βοηθούν να συνειδητοποιήσουμε που βρίσκεται πραγματικά το ”λάθος” στην παχυσαρκία. Στην πλειοψηφία είναι μετρημένα κουκιά.
Αυτό που θα ήθελα πολύ να δω, θα ήταν ένα άρθρο για το μεταβολισμό και πως επιρρεάζεται από μακροχρόνια υποθερμιδική ή υπερθερμιδική διατροφή.
Φυσικά είναι πολύ μεγάλο κεφάλαιο, αλλά πιστεύω οτι θα έιχε πολύ ενδιαφέρον αν μας διαφώτιζες σχετικά με το θέμα!
Ευχαριστώ πολύ για το άρθρο!
Και εγώ ευχαριστώ για τα καλά λόγια Θάνο.Θα δω τι μπορώ να κάνω για την επιθυμία σου :-) .
Συγχαρητηρια Ανδρεα!
Υπαρχει και η λεγομενη διπολικη σκεψη: αν φαω ενα μπισκοτο , τοτε παει χαλασε ολη η διατροφη! Εγω μπορω να πω οτι ημουν πολυ αυστηρος. Τελικα αλλαζει η νοοτροπια σιγα σιγα :)
Ευχαριστούμε για το αρθρο!
Έχω την εξής απορία και θα την παραθέσω με μια δόση υπερβολής.
Έστω οτι κάποιος (όχι παχυσαρκος, αλλα με κάποια περιττα κιλά) σταματήσει να τρώει οτιδηποτε για κάποια διαστημα, πίνοντας μόνο νερό, άντε και κάτι ακόμη με 100-200 θερμίδες/μέρα. Υποθέτουμε οτι διατηρουσε το βάρος του με περίπου 2000 θερμίδες/μέρα. (τα νούμερα τα αναφέρω απλώς και μόνο για να μην θεωρήσουμε μπορει να είναι 1.50μ ύψος κτλ )
Θα έχει μια δραματική απώλεια βάρους? Ή το σοκ που θα υποστεί ο οργανισμό, αλλάζει κατα πολυ τις γνωστές μας μεταβλητες?
Όλοι έχουμε ακούσει οτι σε τέτοιες περιπτώσεις ο οργανισμός μας αλλάζει “mode” και προσπαθεί να μειώσει καύσεις κτλ (όπως ένας οδηγός που βλέπει οτι μένει από βενζίνη, αλλάζει τον τρόπο οδήγησης του). Ισχύει αυτό και αν ναι, έχει τόσο μεγάλη διαφόρα που επηρεαζει σημαντικά το μεταβολίσμο, παρά το θερμιδικό ισοζύγιο?
Ευχαριστούμε!
Καλή ερώτηση. Ναι ο οργανισμός αντιδρά με πολλούς τρόπους σε καταστάσεις πλήρους νηστείας, η Τ3 μειώνεται, η ινσουλίνη μειώνεται, η λεπτίνη και αυτή μειώνεται, η τεστοστερόνη μειώνεται κ.ο.κ. Ακόμα και να μην υπήρχε πλήρης νηστεία το μειωμένο βάρος μειώνει τις καύσεις , είτε μιλάμε για βασικό μεταβολισμό είτε για δραστηριότητες όπως το περπάτημα.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν κινητοποιείται λίπος όταν υπάρχει τόσο μεγάλα έλλειμμα ενέργειας. Απλά ο οργανισμός έχει λιγότερες καύσεις γιατί οι ορμόνες που ανέφερα εκτός του ότι ρυθμίζουν τον μεταβολισμό άμεσα , παίζουν ενεργό ρόλο και στην διάθεση για σωματική δραστηριότητα.
Οσον αφορά την ερώτηση σου , υπάρχουν διαθέσιμες μελέτες για την πλήρη νηστεία, σε έναν παχύσαρκο γύρω στα 140 κιλά η μείωση στο βασικό μεταβολισμό είναι της τάξης του 15 % περίπου μετά από 18 μέρες νηστείας και μετά από απώλεια περίπου 12 κιλών.
Ευχαριστώ για την απάντηση!
Πολύ μελετημένο άρθρο για να καταλήξεις σε κάποιες καίριες διαπιστώσεις. Ακόμη και σε υγιείς οργανισμούς με μια κανονική σωματική άσκηση η μέτρηση θερμίδων πολλές φορές είναι κατά πολύ μικρότερη (θερμιδικό έλλειμμα) και πάλι υπάρχει απόθεση λίπους !!! υπάρχουν άτομα που μπορεί να παρεκτραπούν έστω για μια μέρα από την καθημερινή τους διατροφή και παίρνουν κιλά μη αναστρέψιμα.
Και δεν μιλάμε για κατακράτηση υγρών ούτε για προβλήματα δυσκοιλιότητας ότι φάγαμε σε εκείνη την ημέρα μετατρέπετε σε λίπος !!!
.Αυτό είναι ένα συχνό φερόμενο που παρατηρείτε εδώ και πολλά χρόνια. Πώς είναι λοιπόν δυνατών να πάρεις 2 κιλά σε μια μέρα ? είναι δυνατόν να καταναλώσεις 15 χιλιάδες θερμίδες σε μια μέρα ? Νομίζω πως Εδώ πρέπει να σταθούμε όλοι μας και να αναρωτηθούμε τι ρόλο παίζουν οι θερμίδες?? η ποιότητα ???της τροφής και πόσο σημαντικό ρόλο παίζει και η ποσότητα??? που καταναλώνουμε.