Από τον Ανδρέα Ζουρδό, Διαιτολόγο διατροφολόγο
Καθώς η συζήτηση περί γενοσήμων συνεχίζεται, και με αφορμή την εκπομπή του Κώστα Βαξεβάνη, “Ο πόλεμος του φαρμάκου”, θα ήθελα να αναφερθώ σε μερικές πτυχές του προβλήματος της υπερσυνταγογράφησης που δεν τονίστηκαν αρκετά.
Εκπομπή: Ο πόλεμος του φαρμάκου from Kouti Pandoras on Vimeo.
Προτού το κάνω αυτά, μερικές σκέψεις για τα γενόσημα: Είναι προφανές πως όσοι συμφωνούν με την στάση του υπουργείου Υγείας είναι μισθωτοί υπάλληλοι του Λοβέρδου, τα τσεπώνουν κρυφά και έχουν συμφέροντα ενώ όσοι πάνε κόντρα στο κράτος είναι οι θεματοφύλακες της δημόσιας υγείας. Αυτή η άρρωστη νοοτροπία σήμερα αποτελεί το πρώτο και το τελευταίο επιχείρημα για οποιοδήποτε επιστημονικό θέμα. Αν διαφωνείς μαζί μας τα βαθύτερα κίνητρά σου είναι οικονομικά. Έτσι κάθε θορυβώδης ανόητος γίνεται αυθεντία στην επιστημονική ανάλυση. Αυτό το έργο το έχουμε ξαναδεί.
Όμως, πολύ πριν την σύγκριση ενός γενόσημου και του πρωτότυπου γιατί δεν υπάρχει η ερώτηση “Μπορεί να υπάρξει μη φαρμακευτική θεραπεία;”. Η υστερία που επικράτησε τις τελευταίες μέρες μας έκανε να ξεχάσουμε σημαντικά δεδομένα. Η υψηλή χοληστερίνη και τα αυξημένα τριγλυκερίδια, όπως και το υψηλό σάκχαρο είναι καταστάσεις που μπορούν να αντιμετωπιστούν χωρίς καμία απολύτως φαρμακολογική παρέμβαση. Το βασικό πρόβλημα με όλα τα φάρμακα που υπάρχουν διαθέσιμα για την αντιμετώπιση των λιπιδαιμιών και του υψηλού σακχάρου δεν βρίσκεται μόνο στην σύγκριση μεταξύ γενοσήμων και μη. Εντοπίζεται και ένα βήμα πριν. Το βαθύτερο πρόβλημα βρίσκεται στην μεθοδολογία της έρευνας για αυτά τα φάρμακα. Όταν ένα φάρμακο όπως οι στατίνες (νούμερο 1 συνταγογραφούμενο παγκοσμίως) πρέπει να δείξει την αποτελεσματικότητά του συγκρίνεται με ένα εικονικό φάρμακο, ένα χάπι χωρίς ενεργή ουσία, αυτό που λέμε placebo. Όμως αυτή η μεθοδολογία δεν λέει ούτε την μισή από την αλήθεια. Γιατί ναι μεν ένα φάρμακο, γενόσημο ή μη, μπορεί να υπερτερεί του placebo αλλά όταν δεν συγκρίνεται με άλλες θεραπείες, ενδεχομένως και πιο φτηνές και πιο ασφαλείς, τότε στην ουσία βλέπουμε μία μαγική εικόνα.
Η καθιστική ζωή είναι ο πιο επικίνδυνος δείκτης για την υγεία
Οπότε έχουμε έναν σικέ αγώνα του φαρμάκου με έναν αντίπαλο του χεριού του. Και αυτό είναι αναμενόμενο, όταν θες η ομάδα σου μόνο να νικά αποφεύγεις τους δυνατούς αντιπάλους. Κάπως έτσι γίνεται με τα φάρμακα που μπορούν να αντικατασταθούν από μη φαρμακολογικές παρεμβάσεις όπως οι αλλαγές στην διατροφή και στον τρόπο ζωής. Και γι’ αυτό δεν είναι εντυπωσιακό πως απουσιάζουν από την βιβλιογραφία έρευνες που να συγκρίνουν τις στατίνες ευθέως με συνδυασμούς γυμναστικής και αλλαγών στην διατροφή. Επειδή κάτι δεν βγαίνει σε χάπι και δεν κοστίζει δεν πρέπει να συγκρίνεται με ένα φάρμακο;
Όπως χαρακτηριστικά γράφει ο ιατρός Δημήτρης Παπαδημητριάδης ” Στη συνείδησή μας, η έννοια του φαρμάκου περιλαμβάνει ακόμη και την ίδια τη συσκευασία που περιέχει το χάπι, που με τη σειρά του περιέχει το δραστικό συστατικό. Αυτή η παρεξήγηση αφορά ασφαλώς στον ευρύτερο πληθυσμό, ενίοτε και στους ιατρούς, αλλά στην πραγματικότητα είναι τεχνητή και έχει καλλιεργηθεί – απουσία αποτρεπτικών μηχανισμών – μέσω του μάρκετινγκ”
Εδώ πρέπει να προσθέσω πως αν ο κόσμος την πατά τόσο εύκολα με την συσκευασία και το περιτύλιγμα, τότε είναι εύκολο να φανταστεί κανείς την σύγχυση του ασθενή που αντί για φάρμακο, του συνταγογραφηθεί σωματική άσκηση, αλλαγές στην διατροφή του και αποχή από το κάπνισμα. Πώς μπορεί o ασθενής να μην σκεφτεί πως η κρατική πρόνοια τον εγκατέλειψε; Κανένα φάρμακο; Ούτε έστω, τα “φτηνά και μη αποτελεσματικά” γενόσημα; Και όμως αυτές οι αλλαγές μπορούν να έχουν καταπληκτική δράση, χωρίς παρενέργειες, βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής του ασθενή. Μάλιστα σύμφωνα με τις τελευταίες έρευνες το μεγαλύτερο πρόβλημα υγείας του 21ου αιώνα είναι η καθιστική ζωή. Αντίστοιχα, το “φάρμακο” που λέγεται “διατροφικές αλλαγές” φαίνεται να έχει ένα πάκο από έρευνες που δείχνουν την θετική του επίδραση στην πρόληψη και την αντιμετώπιση των λιπιδαιμιών, των καρδιαγγειακών νοσημάτων και του διαβήτη.
Όταν ένας ασθενής χρίζει φαρμακευτικής αγωγής τότε αυτή πρέπει να του χορηγείται. Όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η γυμναστική και οι αλλαγές στην διατροφή είναι και αυτές φάρμακα. Απλά δεν τα βλέπουμε έτσι. Για να γίνει αυτό οι φαρμακοβιομηχανίες πρέπει να αρχίσουν να συγκρίνουν τα φάρμακα τους με μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις όπως οι διατροφικές αλλαγές και η γυμναστική. Αυτό δεν θα γίνει ποτέ αν οι αρμόδιοι φορείς δεν παρέμβουν στην μεθοδολογία των επιστημονικών ερευνών, οι οποίες πολλές φορές απλά παρουσιάζουν μαγικές εικόνες και σικέ συγκρίσεις. Μία θεραπεία μπορεί να είναι δωρεάν, ευχάριστη και χωρίς παρενέργειες. Η απάντηση στα προβλήματα υγείας δεν βρίσκεται πάντα σε χάπι.
Διαβάστε επίσης
Γιατί η καθιστική ζωή είναι ασθένεια
